Trans yağ iki çeşittir:
1- Doğal yolla oluşanlar,
2-Endüstriyel olarak üretilenler.
Doğal yolla oluşan trans yağlar bazı hayvanların bağırsaklarında meydana gelir. Bu hayvanların sütlerinde, et ürünlerinde küçük miktarlarda trans yağ bulunabilir. Endüstriyel olarak üretilen trans yağlar, sıvı bitkisel yağlara hidrojen katılarak elde edilen raf ömrü daha uzun olan, üretimi kolay, diğer yağlara göre daha az maliyetli, oda sıcaklığında katı formda olanlardır. Paketli gıdaların üzerinde, içindekiler kısmında okunan ‘kısmi hidrojenize yağ’ ya da ‘tam hidrojene bitkisel yağ’ işte bu endüstriyel olarak üretilen ürünlerdir. 1990’lardan sonra yapılan klinik çalışmalarda trans yağ tüketimi arttıkça, kişilerde kalp-damar hastalıklarında, beyin-damar hastalıklarında ve tip II Diabetes Mellitus görülme sıklığının arttığı tespit edilmiştir. Trans yağların LDL kolesterol değerlerini yükselterek aterosklerozu arttırdığı düşünülmektedir. Sağlıklı damarlara ve metabolizmaya sahip olmak için sağlıklı yağ tüketmek çok önemlidir. Doğal yolla oluşmuş, hidrojenize olmamış, tekli ya da çoklu doymamış yağlar en sağlıklı olanlarıdır. Zeytinyağı baş tacı etmemiz gereken, çocuklarımıza güvenle yedirebileceğimiz bir yağdır. Çok şükür coğrafyamız kaliteli zeytin yağı veren zeytin ağaçlarıyla dolu. İşlenmiş, pakete girmiş (cips, kek, kraker, bisküvi, dondurulmuş pizza..) gıdaları, pastanelerde üretilmiş hamur işlerini tükettiğimiz müddetçe, trans yağ tükettiğimizi bilmeliyiz. Sıvı herhangi bir yağı kullanarak kızartma yaptığınızda da trans yağ oluşturmuş olursunuz. Kızartma tavasına yapışık olan katılaşmış yağlar trans yağ. Yüksek ısıya maruz kalmış sağlıklı bir yağ da olsa, formunun bozulduğunu bilmeliyiz. Özetle, kızartmalardan uzak durmalıyız. Birçok ülkede yasal otorite, bunlardaki trans yağ miktarını sınırlamaktadır. Kurallar ülkeden ülkeye değişebilmekle birlikte, tüm ülkeler vatandaşlarının enerji sağlama kaynakları içinde, trans yağ oranını düşürmeye yönelik kurallar getirmektedir. Herkese bol bol, mevsiminde sebze (mümkünse çiğ tüketilebilenleri çiğ olarak), meyve, sağlıklı kuruyemiş (tercihen tuzlanmamış ve kavrulmamış- fıstık, fındık, badem, kabak çekirdeği, çiğdem…), kefir, balık tükettiğiniz, sağlıklı günler dileriz.
Prof. Dr. Erdem YAKA
